جداسازی و شناسایی متابولیت های ثانویه و بررسی اثرات بیولوژیک گیاه گلپر ایرانی heracleum persicum

گیاه گلپر ایرانی با نام علمی heracleum persicum از خانواده چتریان بوده و بومی ایران می باشد. میوه های آن به عنوان چاشنی مصرف شده و از ساقه های جوان آن در ساخت ترشی استفاده می-شود. در طب سنتی ایران، میوه های گلپر به عنوان داروی گیاهی ضد درد و ضد نفخ مصرف می-شود. در این تحقیق، برای بررسی فیتوشیمیایی و مطالعه اثرات بیولوژیک این گیاه، عصاره های n-هگزانی، دی کلرومتانی و متانولی برگ های گلپر با دستگاه سوکسیله تهیه شدند. از دو روش کروماتوگرافی شامل vlc و tlc برای جداسازی متابولیت های ثانویه ی عصاره n-هگزانی استفاده شد. ساختار ترکیبات جداشده با طیف nmr تعیین گردید و فورانوکومارین های اسفوندین، ایزوپیم پینلین، گزانتوتوکسین آنجلیسین و برگاپتن شناسایی شدند. ic50 اسفوندین، گزانتوتوکسین و عصاره های n-هگزانی، دی کلرومتانی و متانولی در تست mtt بر علیه لاین سلولی lncap به ترتیب برابر با 4/206، 88/184، 25/284، 25/58 و 54/333 میکروگرم بر میلی لیتر بود. مقایسه نتایج تست mtt و تست تریپان بلو ثابت کرد که اثر تمام این ترکیبات سیتوتوکسیک می باشد و این ترکیبات نمی توانند بدون تأثیر بر زیست پذیری سلول ها، فقط تکثیر آنها را متوقف کنند. بررسی های ضد میکروبی با دو روش انتشار دیسک و رقیق سازی آگار انجام گرفت و عصاره متانولی بهترین نتایج را بر علیه باکتری ها و قارچ های مطالعه شده در این تحقیق نشان داد. تست dpph نشان داد که عصاره های برگ گیاه، فعالیت آنتی اکسیدانی ملایمی دارند و عصاره های n-هگزانی، متانولی و دی کلرومتانی، به ترتیب رادیکال های آزاد را با rc50 برابر با 4/359، 2/143 و 59/280 میکروگرم بر میلی لیتر حذف می کنند. احتمالاً اثرات بیولوژیک این عصاره ها مربوط به حضور مشتقات کومارینی می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، پیشنهاد می شود که اثرات سیتوتوکسیک عصاره دی کلرومتانی و همچنین اثرات ضد میکروبی عصاره متانولی، مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.